Çocuğunuza Terapist Nasıl Bulunur

Çocuğunuza terapist arıyorsanız, büyük olasılıkla kendinizi bunalmış hissediyorsunuz. Çocuğunuzun mücadele ettiğini görmek ve durumun sizin kontrolünüz dışında olduğunu hissetmek zordur. Ancak, kırık bir kemik için çocuğunuzu doktora götürdüğünüz gibi, çocuğunuzu bir terapiste götürmeyi de bu şekilde değerlendirin.

Çocuğunuz için bir terapist aramanın çoğu, kendiniz veya başka bir yetişkin için bir terapist aramaya benzer olsa da, bu süreçte dikkate almayı isteyebileceğiniz birkaç ek nokta vardır – okul psikolojik danışmanından sizin bu süreçte ne kadar dahil olmak istediğinize kadar.

Çocuğum İçin Bir Terapist Bulma Zamanının Geldiğini Nasıl Anlarım?

Tüm insanlar ve tabii ki çocuklar da zaman zaman zor zamanlardan geçerler. Peki, çocuğunuzu bir terapiste götürme zamanının ne zaman geldiğini nasıl anlarsınız? Yetişkinler için geçerli olan cevap çocuklarda da benzerdir. Terapist Edie Weinstein, “Okul, ev, arkadaşlıklar, özsaygı, yeme bozuklukları, depresyon veya anksiyete gibi alanlardaki sorunlar; işleri yönetilemez hale getiriyorsa, bu iyi bir ölçüdür” diyor.

Buna ek olarak, çocuğunuz boşanmanız, ailede bir ölüm (evcil hayvanlar dahil), zorbalık ya da herhangi bir tür şiddet gibi herhangi bir büyük travma yaşamışsa, bir şeylerin yolunda gitmediğine dair davranış belirtileri göstermiyor olsalar bile terapiden fayda görebilirler.

Hiçbir “sorun” olmasa bile terapi yine de faydalı olabilir. Terapist Haley Neidich, “Derinden empatik ve endişeli ancak aşırı kaygı düzeyinde olmayan hassas çocuklar da genellikle terapiden daha erken yaşta fayda görecek çocuklar kategorisindedir” diyor.

Terapinin Faydalı Olabileceği Bazı Belirtiler

• Ani Patlamalar: Çocuğunuz normalde gösterdiğinden çok daha sık sinirleniyor ya da öfke patlamaları yaşıyor olabilir.

• Akademik Performans Düşüklüğü: Okulda notları aniden düşüyor olabilir, okul ödevi ya da projelerine karşı ilgisizleşebilir.

• Sosyal İzolasyon: Arkadaşlarından uzaklaşıyor ya da sosyal etkinliklere katılmak istemiyor olabilir.

• Fiziksel Şikayetler: Sebebi belirlenemeyen baş/karın ağrıları veya bedensel semptomlar gösterebilir.

• Uyku ve Yaşam Düzeninde Değişiklikler: Normalden fazla veya az uyuyor, yeme alışkanlıkları değişmiş olabilir.

• Kendine Zarar Verme ve Diğer Tehlikeli Davranışlar: Kendine zarar verme (kesme, kendini yakma gibi), alkol, madde kullanımı veya dikkat çekmek için gösterdiği riskli davranışları varsa acil olarak yardım alması gerekir.

Ayrıca:

Ön Yargıları Kırmak: Maalesef Türk aile yapısında “psikolojik destek” konusu hala tam kabul görmüş bir durumda değil. Çevreden gelecek “çocuğun deli mi?” gibi olumsuz tepkilere karşı ebeveynlerin güçlü durabilmesi önemli. Bu makaleye, terapinin faydalarını vurgulayacak ek bir bölüm yazılabilir.

Yaş Gruplarına Göre Farklı Belirtiler: Küçük çocukların duygularını ifade etme becerileri henüz gelişmediği için, yukarıda belirtilen bazı semptomlar farklı şekilde ortaya çıkabilir. Örneğin, okul başarısızlığı yerine “okula gitmek istemiyorum” diye ağlamak ya da uyku düzensizliği yerine kabuslar görmek gibi.

Çocuğunuza Terapist ile İlgili Konuşmayı Nasıl Başlatabilirsiniz?

Terapiye gitme fikri çocuğunuza ait değilse, bu konu hakkında konuşurken nasıl yaklaştığınıza dikkat etmelisiniz.

Terapist Neidich, “Hayatlarının ilerleyen dönemlerinde, tedaviye zorlandıkları ve utandırıldıkları travma nedeniyle gerçekten ihtiyaç duyduklarında dahi zihinsel sağlık tedavisinden kaçınanlar bunlardır” diyor.

Terapiyi çocuğunuza zorluklarıyla baş etmesine yardımcı olacak bir hediye olarak görmeyi öneren Neidich, ayrıca ebeveynlerin de kendilerinin (eğer zaten gitmiyorsalar) çocukları için bu süreci normalleştirmek adına terapiye gitmelerini önermektedir.

Çocuğunuzu Sürece Dahil Edin

Terapiye katılacak olan çocuğunuz olduğundan, onların da kendilerini bu sürecin bir parçası olarak hissetmesini sağlamak önemlidir (tabii yaşlarına uygun olacak şekilde). Neidich, çocuğunuzla “isteyebilecekleri terapist türü hakkında” konuşmayı öneriyor.

“Senin için en uygun terapisti birlikte seçebiliriz” Vurgusu: Çocuğun kendisini sürece dahil hissetmesi önemli. Bu amaçla terapistle ilk görüşmeleri ailece yapmak ya da çocuğa en azından bir-iki farklı terapistle tanıştıktan sonra “en çok kimi beğendin?” sorusunu yöneltmek gibi yollar denenebilir.

Çocuğun Yaşı/Olgunluk Düzeyi: Çocuğun yaşına ve olgunluğuna göre ne kadar aktif rol alabileceği değişecektir. Örneğin küçük bir çocukla daha genel olarak “İlgi alanları sana benzeyen biri mi olsun? Kadın mı erkek mi olsun? vs” gibi sorularla süreçte söz sahibi olmasını sağlayabiliriz.

Ebeveyn Olarak Ne Kadar Dahil Olmalısınız?

Bir ebeveyn olarak, çocuğunuzun terapisinde rolünüzün ne olduğunu da merak ediyor olabilirsiniz. Neidich, “Bir ebeveynin sahip olması gereken katılım düzeyi, çocuğun yaşına, sorunlarına ve ebeveynle olan ilişkisine bağlıdır” diyor.

Çocuklarda travmayı tedavi eden, travmaya odaklı bilişsel-davranışçı terapi gibi bazı terapi türleri, ebeveynleri terapinin bir parçası olarak içerir. Diğer durumlarda, çocuk davranış sorunları sergiliyorsa, ebeveyn çocuğunu destekleyebilmesi için terapinin bir kısmına çocukları olmadan katılabilir.

Daha büyük çocuklarla (ergenlik öncesi veya ergenler), genellikle çocuğun tedavisi daha az ebeveyn katılımını içerir. Neidich, “Bu genellikle endişeli ebeveynlerin mücadele ettiği ve hatta terapistle konuşmaya çalışabileceği veya çocuklarına tedavi hakkında birçok soru sorabileceği bir şeydir” diyor.

“Bunu yapmak, ebeveyn çocuğun kendi terapötik ilişkisini geliştirmesi için alana izin vermeli ve tedavisi içinde mahremiyet sağlamalıdır.”

Bir ebeveyn olarak, zor durumdaki çocuğunuzun terapide nasıl ilerlediğini bilmek istemeniz anlaşılabilir bir durumdur, ancak güvenlikle ilgili konular dışında terapisti çocuğunuzun söylediklerini gizli tutmak zorundadır.

Çocuğunuzun söylediklerini gizli tutacağına güvenebileceği bir terapiste posiad olması, terapötik sürecin önemli bir parçasıdır ve bu aynı zamanda sizin ve çocuğunuzun sınırları belirlemeyi öğrenmesi için de harika bir yoldur.

Çocuğunuz için Terapist Aramaya Nereden Başlamalısınız?

Çocuğunuz için terapist arayışına başlarken göz önünde bulundurmak isteyebileceğiniz bazı şeyleri artık biliyorsunuz, ancak muhtemelen bu terapisti nasıl bulacağınız konusunda da merakınızı gidermeliyiz. Bunun için birkaç yol şunları içerir:

Çocuk doktorunuza veya okulun psikolojik danışmanına/rehber öğretmenine sorabilirsiniz. Çocuğunuzla daha önce çalışmış ve güvenilir buldukları terapistleri tavsiye edebilirler.

• Terapistler Rehberi’ne başvurma: Bazı web siteleri özellikle çocuklara yönelik terapist rehberleri sunar ya da genel bir rehberde “çocuk ve ergenlerle çalışır” gibi bir filtreleme seçeneği sunabilir.

• Sağlık sigorta şirketinizle iletişime geçmek: Size anlaşmalı oldukları terapistleri önerebilirler. Bu şekilde terapi ücretleri daha makul olabilir.

• Diğer ebeveynlere danışmak: Çevrenizdeki kişilerden size önerebilecekleri isimler olup olmadığını sorabilirsiniz.

• Bölgenizde bulunan toplum ruh sağlığı merkezinden hizmet almayı düşünebilirsiniz. Bu merkezlerde çocuklarla çalışan terapistler bulunabilir.

• Üniversitelerin Çocuk Psikiyatri Bölümleri: Büyük şehirlerdeki bazı üniversite hastanelerinde Çocuk Psikiyatrisi bölümleri yer alabilir. Buralarda genellikle düşük ücretlerle ya da SGK kapsamında çocuğunuza tedavi sağlanabilir.

• Türkiye Psikiyatri Derneği/ TPD, Türk Tabipleri Birliği/TTB,Türkiye Klinik Psikologlar Derneği gibi saygın kurumların web sitelerine göz atarak güvenilir terapist önerileri bulmanız mümkün.

Çocuğunuzun Terapistiyle İlk Görüşmenizde Sormanız Gereken Sorular

Siz ve/veya çocuğunuz (yaşına bağlı olarak) iletişim kurmaktan rahat hissettiğiniz bir terapist bulduğunuza göre, sıra sorulması gerekenlerde! Daha önce hiç terapist aramadıysanız, bir karar vermenize yardımcı olacak ne tür sorular sorabileceğiniz konusunda aklınızda soru işaretleri olabilir.

Hangi yaş grubuyla çalışıyorlar? “Bazı terapistler yalnızca kendini sözel olarak ifade edebilen danışanlarla çalışırken, diğerleri daha geniş bir yaş aralığına sahiptir” diyor Weinstein.

• Terapistin ne kadar deneyimi var?

• Çocuğunuzu terapiye götürmenize neden olan endişelere benzer endişeleri olan çocuklarla ve ailelerle çalıştılar mı?

• Uzaktan (online) terapi mi, yüz yüze terapi mi, yoksa ikisinin bir kombinasyonunu mu uyguluyorlar?

• Çocuğunuzun ruh sağlığını evde en iyi nasıl destekleyebilirsiniz?

• Terapist hangi terapötik yöntemle çalışıyor? (Küçük çocuklar muhtemelen bir tür oyun terapisine gireceklerdir, oysa daha büyük çocuklar bilişsel-davranışçı terapiye veya psiko-dinamik yaklaşımlara daha uygun olabilirler.)

Son Söz

Birçok ebeveyn, çocuğunun terapiye gitmesi gerektiği gerçeğiyle ilgili kendilerinin kötü bir anne baba olduklarını veya çocuklarını yetiştirme sürecinde hata yaptıklarını düşünürler. “Kendileri de ruhsal sağlık sorunları veya bağımlılık sorunları olan ebeveynler de çocuğunun karşılaştığı zorluklar için kendilerini suçlayabilirler.” diyor Weinstein. “Aslında, çocukları için tedavi arayışına girişebilmeleri, çocuğun ihtiyaçlarını kendi rahatsızlıklarının önüne koyduklarının bir göstergesidir.”

Eğer çocuğunuz için terapi arayışı içindeyseniz, tüm cevaplara sahip olmadığınızı kabul edebilecek kadar cesur, ancak çocuğunuz için en iyisini isteyen birisiniz demektir.

Çocuğunuzun ruhsal sağlığı, aileniz için en önemli önceliklerden biridir. Zor zamanlardan geçerken, bir terapistin rehberliği ve desteği, çocuğunuzun duygusal ve davranışsal problemlerle başa çıkmasına ve daha sağlıklı bir birey olmasına yardımcı olabilir.

Terapist Nasıl Bulunur Sıkça Sorulan Sorular